FAQ
Hieronder vind je antwoord op veel vragen.
Staat je vraag er niet bij? Dan kun je ons voor algemene vragen een mail sturen naar info@openbodemindex.nl. Gebruik helpdesk@openbodemindex.nl voor technische vragen.
Over OBI
De Open bodemindex (OBI) is hét onafhankelijk, betrouwbaar en vrij toegankelijk middel dat op een positieve manier een bijdrage levert aan duurzaam landbouwbodembeheer en daarmee ook aan de beschikbaarheid van voldoende en schoon grondwater. OBI is de afkorting voor Open bodemindex en is de standaard voor het meten en interpreteren van de bodemkwaliteit van agrarische percelen. OBI is ontwikkeld in samenwerking met alle bodemdeskundigen van Nederland. Hier vind je een filmpje wat OBI inhoudt.
Open bodemindex is dé standaard voor landbouwbodembeheer, omdat het omvangrijke rekenhart van OBI met daarin meer dan 20 functies van de bodem, het mogelijk maakt om de bodemkwaliteit optimaal te meten en te interpreteren. OBI is altijd in ontwikkeling, in samenwerking met bodemspecialisten, wetenschappers, adviseurs en boeren en breidt daarmee haar rekenhart en haar diensten steeds uit.
Stichting Open bodemindex (OBI) is in 2019 opgericht en bestaat uit een bestuur en een Raad van Deskundigen. De initatiefnemers en partners zijn a.s.r, Rabobank en Vitens. Eurofins Agro en Waterschap Vallei en Veluwe ondersteunen OBI. De doorontwikkeling van het rekenhart en de technische hosting ervan wordt gedaan door het NMI en de doorontwikkeling van de tool (de webapplicatie), hosting en service door WUR-Wageningen Environmental Research (WenR).
De stichting heeft als missie de standaard te worden in de kwaliteit van landbouwbodembeheer. Doel van de stichting is om de kwaliteit van landbouwbodems in Nederland te verbeteren door via de OBI bij te dragen aan de ontwikkeling van één gemeenschappelijke en gedeelde ‘taal’ over een gezonde bodem, om op basis daarvan doelsturing op het thema ‘bodem’ te kunnen realiseren en om beloningen (voor de agrariër) voor goed bodembeheer mogelijk te maken. Soms gaat het goed met een perceel en vaak zijn er verbetermogelijkheden. De OBI-tool maakt dat eenvoudig en objectief inzichtelijk.
Je kunt ons voor algemene vragen bereiken via info@openbodemindex.nl. Voor technische vragen, bijvoorbeeld over de OBI-tool, kun je onze helpdesk benaderen via helpdesk@openbodemindex.nl.
Je kunt daarvoor ons LinkedIn kanaal volgen. Ook kun je je inschrijven voor onze nieuwsbrief.
Aan de analyse van bodemmonsters zitten de gebruikelijke kosten. Het berekenen van de OBI is kosteloos voor de individuele boer. Natuurlijk kost het onderhoud en doorontwikkelen van de OBI-applicatie wel geld. De onafhankelijke stichting die het beheer doet van de OBI werkt samen met organisaties, bedrijven en projecten die bodemkwaliteit belangrijk vinden en daarom ook meebetalen.
De rekenregels zijn open, omdat we het belangrijk vinden om bodemkwaliteit op een uniforme en wetenschappelijk geborgde manier te kunnen beoordelen. Anders is het onmogelijk om bodemkwaliteit tussen percelen en over de jaren goed met elkaar te vergelijken. De data is niet open en wordt beveiligd opgeslagen op een plek waar alleen de gebruiker bij kan.
Hoe we omgaan met de verwerking van bodemdata en persoonsgegevens is na te lezen in onze privacyverklaring.
In opdracht van LNV heeft Wageningen University & Research (WUR) in 2019 de Bodemindicatoren voor Landbouwgronden in Nederland (BLN) vastgesteld. Deze set indicatoren geeft aan welke bodemanalyses nodig zijn om iets zinvols te zeggen over de kwaliteit van de bodem. Voor verschillende agrarische sectoren zijn referentiewaarden afgeleid (veel voorkomende waarden). Over deze set zijn wetenschappers het eens: dit zijn de parameters die ertoe doen. De genoemde parameters zijn ook opgenomen in de OBI. De OBI maakt daarnaast ook gebruik van extra gegevens die standaard bij agrarische laboratoria worden verzameld en informatie uit openbare databronnen (zoals bouwplan, bodemtype, grondwatertrap). In aanvulling op de BLN doet de OBI ook een uitspraak over streefwaardes en ziet hoe een optimale bodem eruit zou zien op elke plek in Nederland.
De bodemkwaliteit is de basis van een duurzaam landbouwbedrijf. Tegelijkertijd zijn er veel zorgen over een afnemende bodemkwaliteit als gevolg van veranderingen in het klimaat, de steeds zwaarder wordende machines en het mestbeleid. Inzicht in de bodemkwaliteit helpt ondernemers om hun bouwplan, drainage en bemesting zo vorm te geven, dat het ook in de toekomst mogelijk blijft om voldoende opbrengst te realiseren, met minimale verliezen van nutriënten naar grond- en oppervlaktewater. De uniforme en wetenschappelijke methodiek zorgt ook voor een stevige basis om aan oplossingen te werken. Tegelijkertijd biedt de OBI-tool een mogelijkheid voor de boer om gegevens op een systematische manier bij te houden en zo de kwaliteit van de bodem te monitoren. De OBI wil grondeigenaren en ‑gebruikers in staat stellen hier een begin mee te maken. Zo leren we ook meer over het effect van bepaalde maatregelen. Elke deelnemer helpt zo ook mee met de ontwikkeling van nieuwe kennis. Om de bodem nog beter te kunnen beheren.
In samenwerking met boeren en met partners is in 2021 de OBI-score berekend voor veel meer percelen met als doel de kwaliteit van de rekenregels te toetsen en te testen hoe dit bruikbaar is. In de eerste plaats voor boeren. In 2020 is een eerste applicatie opgezet waar je binnen 5 minuten inzicht krijgt in de bodemkwaliteit. Op deze pagina vind je een historisch overzicht.
Bij de online applicatie kunt je je registreren: openbodemindex.wur.nl. Daarbij moet je je registreren bij JoinData, zodat je uitslagen gedeeld kunnen worden met het OBI-rekenhart.
Er is een handleiding gemaakt om snel aan de slag te gaan met de online OBI-tool. Bekijk hier de handleiding.
Uitleg van de gebruikte begrippen in je OBI resultaten vind je in de handelhandleiding: OBI_handleiding.pdf
OBI is open source, transparant, en gericht op bodemkwaliteit als ecosysteem, niet alleen op opbrengst of chemische balans. Het is geen keurmerk, maar een monitoringstool.
Over de bodem
Bodemkwaliteit is de capaciteit van de bodem om te functioneren als een vitaal levend systeem, binnen de grenzen van het ecosysteem en het landgebruik, om de productiviteit van planten en dieren in stand te houden of te verbeteren, de water- en luchtkwaliteit te verbeteren, en het bevorderen van de gezondheid van planten en dieren. Kort gezegd: bodemkwaliteit is het vermogen van de bodem om goed te blijven functioneren onder verschillende omstandigheden. Denk aan voedselproductie, goed gebruik van voedingsstoffen en het ondersteunen van biodiversiteit.
De bodem levert allerlei ecosysteemdiensten, zoals:
– Productie (bijvoorbeeld gewassen)
– Ondersteuning (zoals voedingskringlopen)
– Regeling (zoals waterzuivering)
– Informatie (zoals bodeminformatie voor beleid)
Binnen Nederland wordt dit vertaald naar vijf doelen:
• een duurzame productie van landbouwgewassen,
• voldoende waterafvoer -beschikbaarheid,
• extra koolstofvastlegging,
• verbetering van biodiversiteit, en
• een hoge nutriëntenbenutting om verliezen naar lucht en water te voorkomen.
Bestaande bodemtools zijn bijna altijd gefocust op een specifiek onderdeel van de bodem, houden maar heel beperkt rekening met de relatie tot een goede gewasproductie en de benodigde input kost geld. Bij de OBI is dat anders. De OBI levert maatwerk door voor elk perceel in kaart te brengen wat de gewenste situatie is om het bouwplan ook voor de toekomst maximaal te ondersteunen. Daarbij wordt gekeken naar alle belangrijke processen in de bodem die er voor zorgen dat er voldoende nutriënten en water beschikbaar zijn en ook dat het bodemleven actief een bijdrage kan leveren aan een stabiele gewasopbrengst. De OBI brengt eventuele knelpunten in beeld en geeft vervolgens advies hoe deze knelpunten kunnen worden opgelost.
In de praktijk hebben landbouwgronden meerdere functies en bijdragen aan verschillende ecosysteemdiensten. Bodems zorgen voor een goede landbouw. productie, bufferen van water en voedingsstoffen, opslaan van koolstof, zorgen voor een habitat voor bodemorganismen en het bevorderen van bovengrondse biodiversiteit. In de afgelopen Jaren is er dan ook vanuit alle invalshoeken onderzoek gedaan naar de kansen die duurzaam bodembeheer biedt voor het verbeteren van de kwaliteit van de leefomgeving. Door het bodembeheer te verbeteren en het in kaart brengen van eventuele knelpunten in de bodemkwaliteit, kan een betere balans worden tussen de verschillende ecosysteemdiensten en tussen landbouw en het milieu. Duurzaam bodembeheer is dus niet alleen relevant voor agrariërs en natuurbeheerders, maar ook voor waterschappen en drinkwaterbedrijven. Voor hen biedt de bodem een relevant ecosysteem diensten zoals wateropslag, waterzuivering en nutriënten Buffering. Bodemeigenschappen en bodembeheer zijn dus van invloed op de kwaliteit en beschikbaarheid van grond- en oppervlaktewater waar zij Water beheren of onttrekken.
De belangrijkste bodemkenmerken zijn structuur, textuur, organische stof, bodemleven, vruchtbaarheid, pH, waterhuishouding en profielopbouw.
Een duurzaam beheer van de bodem maakt gebruik van de potentie van de bodem om een verscheidenheid aan functies te leveren en zorgt ervoor dat deze functies ook op lange termijn beschikbaar blijven, zonder afwenteling naar het milieu.
De bodemkwaliteit verbeteren vraagt tijd, aandacht en een goed beheer. Kleine, vaste verbeteringen leveren op de lange termijn veel op.
Korte termijn (enkele maanden tot 1 jaar)
- Je kunt vrij snel verbetering zien in de structuur en waterdoorlatendheid als je bijvoorbeeld niet meer ploegt of vaste rijpaden gebruikt.
- Ook het bodemleven kan snel toenemen als er meer organisch materiaal (zoals compost of gewasresten) wordt toegevoegd.
Middellange termijn (1 tot 3 jaar)
- De hoeveelheid organische stof neemt langzaam toe.
- De bodem wordt luchtiger, houdt beter vocht vast en er komt meer biodiversiteit in het bodemleven.
- De bodemvruchtbaarheid verbetert zichtbaar: planten groeien beter en zijn gezonder.
Lange termijn (meer dan 5 jaar)
De bodem kan dan beter omgaan met droogte, hevige regen en ziekten.
De bodemkwaliteit als geheel — structuur, leven, voeding en veerkracht — herstelt zich echt goed.
Goede teeltmaatregelen zijn: groenbemesters telen, vruchtwisseling toepassen, gewasresten behouden, minder ploegen, goed waterbeheer, organische mest gebruiken en bodemleven stimuleren.
ChatGPT zei:
Als boer in Nederland kun je verschillende laboratoria inschakelen voor bodemanalyse, bijvoorbeeld bij Eurofins. Afhankelijk van je specifieke behoeften, zoals type teelt, gewenste analysemethoden of adviesniveau, zijn er diverse opties beschikbaar.
aat een bodemanalyse doen voordat je ingrijpt. Zo weet je precies waar het aan ontbreekt en kun je gericht organisch materiaal, kalk of meststoffen toevoegen.
Als je te maken hebt met verdichting, slemp (slappe, natte bovenlaag) of slechtere doorworteling, zijn er specifieke maatregelen die effectief zijn:
Mechanisch: subsoiler, vermijden van werk op natte grond
Biologisch: diepwortelende planten, organisch materiaal, wormen stimuleren
Waterbeheer: drainage verbeteren
Bodemkwaliteit beïnvloedt bijna alles: waterhuishouding, voedingsstoffen, wortelgroei en weerbaarheid van je gewassen. Investeren in een gezonde bodem betaalt zich meestal direct terug in hogere en stabielere opbrengsten.
Over de OBI-tool
OBI is de afkorting voor Open bodemindex en is de standaard voor het meten en interpreteren van de bodemkwaliteit van agrarische percelen. OBI is ontwikkeld in samenwerking met alle bodemdeskundigen van Nederland.
De OBI-tool is de online-omgeving waar een grondbeheerder in een opslag kan zien welke verbeteringen zijn percelen er zijn om de bodem duurzaam te beheren. De basis van OBI wordt gevormd door een omvangrijk, wetenschappelijk onderbouwd rekenhart. In dit rekenhart zijn tientallen bodemfuncties opgenomen. OBI wordt gevoed door grondmonsters, genomen door agrarische laboratoria, bijvoorbeeld de BemestingsWijzer. Maar ook openbare databronnen, zoals grondwatertrappen en bodemsoortinformatie. Je eigen grondmonster wordt daarnaast gelegd.
Met de OBI-tool krijg je op een objectieve en eenvoudige manier inzicht in de bodemkwaliteit en waar de bodem potentie heeft om te verbeteren. Afhankelijk van de score kun je gerichte maatregelen nemen om de bodem gezonder en vruchtbaarder te maken.
De OBI-score vertelt je hoe gezond en productief je bodem is op een schaal van 0–10. Kijk naar welke factoren het laagst scoren (bijvoorbeeld organische stof, structuur, of waterhuishouding).
Focus eerst op de meest beperkende factor, omdat verbetering daarvan vaak de grootste impact heeft op opbrengst en bodemgezondheid.
Daarna neem je maatregelen om je bodemkwaliteit te verhogen, zodat ze meer kan leveren.
Gebruik de OBI-score periodiek (bijvoorbeeld jaarlijks) om te zien of maatregelen effect hebben.
De OBI (Open Bodemindex) meet en beoordeelt de bodemkwaliteit op basis van verschillende indicatoren zoals organische stof, pH, bodemleven, nutriëntenbalans en structuur.
De OBI-score laat zien op welke vlakken het goed gaat met de bodem en waar nog verbeteringen nodig zijn.
Ja, de OBI-score is wetenschappelijk betrouwbaar, omdat er op basis van wetenschappelijke informatie een score wordt uitgerekend. De OBI is ontwikkeld door Wageningen University & Research (WUR) samen met o.a. het Nutriënten Management Instituut (NMI). Al die kennis is vertaald naar rekenregels en indicatoren binnen de OBI.
Om gebruik te maken van OBI, kun je je meteen hier registreren. Dat kost je niets. Voor het berekenen van jouw OBI-score is een machtiging nodig om jouw laboratorium-uitslagen te mogen gebruiken. Daarvoor ga je naar JoinData – Het onafhankelijk dataplatform voor boeren en tuinders, en logt in met e-Herkenning.
Ja, in steeds meer regelingen (zoals het nieuwe GLB of duurzame financiering via banken) wordt de OBI geaccepteerd als onderbouwing van goed bodembeheer.
Jij, als boer of grondeigenaar bepaalt dat zelf. Gegevens zijn niet automatisch openbaar en delen gebeurt op basis van toestemming.
Het rekenhart van OBI is het rekenmodel dat bodemdata omzet in begrijpelijke scores en adviezen, zodat je kunt zien hoe gezond je bodem is en welke maatregelen het meest effectief zijn.
Het rekenhart van de OBI wordt beheerd door het Nutriënten Management Instituut (NMI). Dit rekenhart bevat de wetenschappelijke rekenregels en methoden die de OBI gebruikt om bodemkwaliteit te beoordelen op basis van chemische, biologische, fysische en beheeraspecten.
Daarnaast wordt de doorontwikkeling van de tool (de webapplicatie) en de hosting verzorgd door Wageningen Environmental Research (WENR), een onderdeel van Wageningen University & Research (WUR).
Je vindt hier de functies die in OBI zijn opgenomen.
De rekenregels zijn open, omdat we het belangrijk vinden om bodemkwaliteit op een uniforme en wetenschappelijk geborgde manier te kunnen beoordelen. Anders is het onmogelijk om bodemkwaliteit tussen percelen en over de jaren goed met elkaar te vergelijken. De data is niet open en wordt beveiligd opgeslagen op een plek waar alleen de gebruiker bij kan.
Allereerst: jouw gegevens worden gekoppeld aan jouw account en perceel. Alleen jij (en eventueel gemachtigde adviseurs) hebben toegang tot deze gegevens.
De data wordt gebruikt om jou te adviseren en trends te laten zien, de data worden niet voor commerciële doeleinden gebruikt.
Daarbij gebruiken we de data om:
- Een analyse te maken van je bodemkwaliteit
- De resultaten van de grondmonsters (zoals organische stof, pH, voedingsstoffen, structuurindicatoren) worden verwerkt in de OBI.
- De OBI zet deze meetwaarden om in een score per bodemkenmerk en uiteindelijk in een totaalscore voor je perceel.
- Zo krijg je een overzicht van sterke en minder sterke punten van je bodem.
2. Vergelijken en monitoren
De OBI gebruikt de data om jouw perceel te vergelijken met referentiepercelen of landelijke gemiddelden.
Door meerdere monsters over de jaren te analyseren, kun je ontwikkeling en trends in de bodemkwaliteit volgen.
JoinData beheert machtigingen. JoinData distribueert de bodemonderzoeken, de lab-data, afkomstig van de labs naar stichting OBI, zodat OBI daar een OBI-score over kan berekenen. Maar alleen als de grondgebruiker daarvoor een machtiging heeft gegeven.
Via de website van JoinData kunnen grondgebruikers eenvoudig hun machtiging beheren.
Door een account aan te maken bij JoinData houdt de grondgebruiker controle over wie zijn data mag gebruiken en voor welk doel. Via “mijn JoinData kan de grondgebruiker dus ook eenvoudig de machtiging goedkeuren van OBI voor het delen van hun lab-data voor de berekening van de OBI-score. Als de machtiging is goedgekeurd distribueert JoinData de labdata van het lab naar OBI.
Ja, OBI is een objectief meetinstrument dat je kunt gebruiken voor doelsturing: je stelt doelen voor bodemverbetering, neemt maatregelen en monitort voortgang. Het bepaalt echter niet automatisch wat je moet doen.
Uitleg over de OBI-tool kun je hier vinden.
Uitleg over je resultaten vind je hier.
